Koronowo, miasto o długiej i bogatej historii, jest siedzibą największej gminy województwa kujawsko-pomorskiego. Liczące sobie ok. 11.000 mieszkańców miasto leży w przepięknej dolinie Brdy 25 km na północ od Bydgoszczy. Walory obronne, a także potencjał ekonomiczny zawarte w położeniu miejscowości dostrzegli cystersi.
Częste najazdy rycerzy Zakonu krzyżackiego na ich siedzibę w Byszewie skłoniły zakonników do przeniesienia swojej siedziby w bezpieczniejsze miejsce, którym okazało się dzisiejsze Koronowo.
18 grudnia 1368 r. w Kruszwicy król Kazimierz, zwany Wielkim, nadał osadzie prawa miejskie, a ostateczna nazwa miasta przyjęła się w pierwszej połowie XV wieku i wywodzi się od nazwy klasztoru, który mnisi nazwali Corona Marie.
Niewielu zdaje sobie sprawę, że pomimo świetnej wiktorii pod Grunwaldem, siły Zakonu nie zostały unicestwione. Już 10 października 1410 r. doszło w pobliżu wsi Wilcze pod Koronowem do bitwy zakończonej ponownym zwycięstwem wojsk koronnych.
W późniejszych latach cios zadały miasteczku wojny szwedzkie połowy XVII wieku. Pociągnęły one za sobą upadek gospodarczy. W 1772 roku w wyniku pierwszego rozbioru Polski, Koronowo dostało się pod panowanie Prus.
Rozwój miasta nastąpił w drugiej połowie XIX wieku, powstały wówczas nowe cegielnie i młyny. Dobre warunki miał przemysł drzewny dzięki zapleczu Borów Tucholskich. Duże znaczenie miało powstanie linii kolejowych łączących miasto z Bydgoszczą i Tucholą.
26 stycznia 1920 roku do Koronowa wkroczyły oddziały armii gen. Hallera. Wolność nie trwała długo, gdyż już 3 września 1939 roku wojska hitlerowskie, podbijając Polskę, zajęły także malutkie Koronowo. Miasto zostało wyzwolone przez armię sowiecką dokładnie w 25 rocznicę pamiętnego wejścia doń hallerczyków.
W Koronowie jest sporo zabytków. Najcenniejszy to zespół klasztorny pocysterski. W zabudowaniach klasztornych mieści się więzienie. Kościół poklasztorny cysterski /najpierw kolegiata, obecnie również bazylika mniejsza/ jest przykładem monumentalnej architektury wczesnogotyckiej. Na przełomie XVII i XVIII w. przebudowano wnętrze w stylu barokowym i ufundowano bardzo cenne pod względem artystycznym wyposażenie barokowe. Inne zabytki to kościół św. Andrzeja z końca XVI wieku, ratusz miejski wzniesiony w pierwszej połowie XIX w., budynek dawnej synagogi, cmentarz żydowski, młyn wodny z połowy XIX w. i wiele innych. Nieopodal Koronowa mieszkał i tworzył Leon Wyczółkowski, który wraz z żoną pochowany jest na wiejskim cmentarzu w oddalonym od Koronowa o 10 km Wtelnie.
W latach 1956 - 1961 powstał Zalew Koronowski, niepowtarzalna oaza harmonii przyrody i człowieka, który prócz możliwości korzystania z doskonałości natury zyskał także energię dostarczaną z hydroelektrowni. Swoisty mikroklimat, który wypracowała przez wiele lat wszechmocna natura, stał się rajem dla kaczek, kurek wodnych, łabędzi, błotniaków, perkoz dwuczubych, żurawi, czapli siwych, a także dla sokołów i orła bielika. Cały zalew otoczony jest borem. W darze od niego turysta dostaje czarne jagody i borówki. Jesienią lasy okalające zalew przyciągają całe rzesze zapalonych grzybiarzy.
Ostępy leśne turysta dzieli z zającami, lisami, sarnami, jeleniami, dzikami, borsukami, bobrami a nawet łosiami.
Z uwagi na walory przyrodnicze oraz krajobrazowe zalew stanowi atrakcyjny teren turystyczno-wypoczynkowy. Dotyczy to przede wszystkim turystyki wodnej, żeglarskiej i kajakowej.
Tekst: Grzegorz Myk
Więcej informacji:
Punkt Informacji Turystycznej
ul. Plac Zwycięstwa 22
Tel. 721 060 283
e-mail: info-tur@um.koronowo.pl
