Exploseum – centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg znajdujące się na terenie dawnej fabryki Dynamit-Aktien Gesellschaft Fabrik Bromberg jest najmłodszym (otwarte w 2011 roku) oddziałem Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego i od razu stało się jedną z najciekawszych atrakcji turystycznych Bydgoszczy.

Budynek 1133 Sala Alfreda Nobla zdjęcie Wojciech Woźniak Budynek 1133 Sala DAG, fot. W. Woźniak, Bydgoszcz

Budynek 1133 Sala Alfreda Nobla zdjęcie Wojciech Woźniak Budynek 1133 Sala DAG, fot. W. Woźniak, Bydgoszcz

 To unikalny na skalę światową przykład architektury przemysłowej zachowanej w praktycznie niezmienionym kształcie od czasów II wojny światowej, w którym umieszczono rozbudowaną, nowoczesną ekspozycję łączącą w sobie tradycyjne elementy wystawiennicze z nowymi, narracyjnymi multimedialnymi formami. Trasa zwiedzania licząca około 2 kilometrów wiedzie przez 8 budynków połączonych podziemnymi korytarzami. Ekspozycja jest podzielona na następujące tematy:

–  Alfred Nobel – opowieść o jego życiu, twórczości, osiągnięciach oraz przyczyny ustanowienia  Nagrody, ponadto polonica związane z nagrodą.

–  Koncern Dynamit-Aktien Gesellschaft – historia powstania, ekspansji i rozwoju firmy. Na wystawie można prześledzić historię koncernu od jego powstania poprzez przejęcie przez III Rzeszę i rozwój pod kuratelą IG Farben oraz wpływ jaki koncern DAG miał na przebieg II wojny światowej. 

–  DAG Fabrik Bromberg – opowieść o ludziach, którzy tu pracowali, przeznaczeniu poszczególnych budynków oraz ciekawostkach związanych z fabryką. Na wystawie można znaleźć reprodukcje oryginalnych dokumentów dotyczących DAG Fabrik Bromberg oraz Explonaty, czyli oryginalne przedmioty znalezione podczas prac archeologicznych prowadzonych na terenie DAG.

–  Historia Uzbrojenia – ekspozycja przedstawiająca ewolucję oręża od broni białej i oblężniczej poprzez broń palną i wybuchową aż do najpotężniejszej i najbardziej zabójczej broni z typu ABC (Atomowej, Biologicznej i Chemicznej). Na wystawie tej można dotknąć i obejrzeć różnorodne egzemplarze broni białej i palnej.

–  Historia Materiałów Wybuchowych – przedstawia rozwój materiałów wybuchowych; najważniejsze osiągnięcia w tej dziedzinie, od wykorzystania prochu czarnego, poprzez wynalezienie nitrogliceryny i nitrocelulozy aż do współczesnych materiałów wybuchowych, jakimi są heksogen i oktogen.  

–  Praca Przymusowa w III Rzeszy – wstrząsająca historia ludzi, którzy pracowali w hitlerowskich zakładach przemysłowych na przykładzie fabryk koncernu DAG. Na wystawie można obejrzeć reprodukcje oryginalnych dokumentów związanych z pracą przymusową (np. zestaw kar dla robotników przymusowych czy mandat za mówienie po polsku), zdjęcia z łapanki na terenie Bydgoszczy oraz informacje o materiałach propagandowych kolportowanych przez III Rzeszę.

–  Armia Krajowa w zakładach DAG Fabrik Bromberg – historia jednego z największych oddziałów Armii Krajowej w województwie Kujawsko-Pomorskim. Przede wszystkim jest to historia bohaterskich bydgoszczan, którzy z narażeniem życia walczyli z okupantem. To wystawa o 250 najodważniejszych ludziach, którzy stale meldowali aliantom o wielkości fabryki, przeprowadzali akcje sabotażowe czy nasłuchowe. Dodatkowo przypomniany został los Leszka Białego PS. „Jakub”, „Radius”, który w czasie wojny pełnił funkcję szefa łączności AK na Pomorzu, a po wojnie schwytany przez Urząd Bezpieczeństwa po ciężkich torturach został stracony.   

–  Armia Czerwona – próba skonfrontowania wkładu Armii Czerwonej w zwycięstwo nad hitlerowcami z jej realnym, krwawym wizerunkiem. Wystawa ukazuje z jednej strony zdjęcia propagandowe Armii Czerwonej a z drugiej jej zbrodnie popełnione na narodzie polskim. 

Dodatkowo w ofercie dla grup zorganizowanych dostępny jest pakiet specjalnych atrakcji, podkreślających specyfikę tego unikalnego miejsca jakim jest Exploseum. W ofercie tej znajdziemy m.in. pokaz chemiczny i strzelnicę ASG.

Maciej Kułakowski, Maciej Czechowski

Dojazd:

Exploseum znajduje się w pobliżu Bydgoskiego Parku Przemysłowo-Technologicznego, fabryki chemicznej Zachem oraz Puszczy Bydgoskiej.
Najlepiej udać się samochodem. W tym celu należy jechać ul. Glinki (prowadzącą do Bydgoskiego Parku Przemysłowo Technologicznego), następnie ulicą Bydgoskich Przemysłowców, skręcić w prawo w ulicę E. Petersona. Na teren Exploseum  wkracza się przy znaku kierunkowym „Exploseum Fabryka DAG”.
Do Exploseum można również dotrzeć jadąc drogą krajową nr 10 i skręcić na wysokości Bydgoskiego Parku Przemysłowo Technologicznego.

Współrzędne geograficzne:

53°04'15"N  18°04'26"E