Siedem grzechów głównych

"Siedem grzechów głównych" - przedstawienie. Opracowanie i wykonanie - Mieczysław Franaszek. Spektakl zrealizowany został na podstawie prozy Krzysztofa Vargi.

Mieczysław Franaszek Aktor, podróżnik i fotograf. Absolwent Wydziału Aktorskiego PWST Kraków, 1968. Debiut - 1966 w Teatrze "STU". Teatry: Nowa Huta, Kraków, Sosnowiec, Opole, Koszalin, Szczecin, Poznań, Bydgoszcz. Ważniejsze role: Popryszczyn - "Pamiętnik wariata" M. Gogola; Asesor Kowalew -"Nos" wg M. Gogola; Jimmy - "Szklana menażeria" T. Williamsa; Sindbad Żeglarz - "Sny Sindbada Żeglarza" wg B. Leśmiana; Leon - "Sen srebrny Salomei" J. Słowackiego; Car - "Kordian" J. Słowackiego; von Kostryn, Kirkor - "Balladyna" J. Słowackiego; Papkin - "Zemsta" A. Fredry; Albin - "Śluby panieńskie" A. Fredry; Hrabia Henryk - "Nie-boska komedia" Z. Krasińskiego; Kola Brynion - "Lęki poranne" S. Grochowiaka; Mackie Majcher - "Opera za 3 grosze" B. Brechta; Cień - "Cień" Szwarca/Młynarskiego; Kreon (dwie różne inscenizacje) - "Antygona" Sofoklesa; Średni - "Na pełnym morzu" Sł. Mrożka; XX, YY - "Emigranci" Sł. Mrożka; Ojciec - "Pieszo" Sł. Mrożka; Majster - "Terminator" P. Handke; Kuźma - "Czapa" J. Krasińskiego; Bohater - "Kartoteka" T. Różewicza; Reżyser - "Nasze miasto" T.Wildera; Clarin - "Życie snem" P. Calderona de la Barca; Feuerbach -"Ja, Feuerbach" T. Dorsta. Współpracował w latach 60. z ośrodkiem TVP Kraków. Od czterdziestu pięciu lat współpracuje z redakcjami radiowymi wielu miast. W 1986 zagrał główną rolę w filmie "Bohater roku" F. Falka. Brał udział w krajowych i międzynarodowych festiwalach teatralnych, na których otrzymywał nagrody aktorskie, m.in. w Enlangen (Niemcy), Zagrzebiu (Jugosławia), Szczecinie, Krakowie. W 2013 roku otrzymał Medal za Twórczy Wkład w Kulturę Chrześcijańską. Od 2007 roku podjął stałą współpracę z Galerią Autorską Jana Kaji i Jacka Solińskiego w Bydgoszczy. Od 2011 roku wykłada w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. W latach 2012 - 2014 przygotował i wystawił trzyczęściowy monodram "Rady dobrego Boga". Zajmuje się fotografią reportażową dokumentując swoje podróże: Europa, Afryka (Egipt, Maroko, Tunezja), Azja (Chiny, Indie, Iran, Izrael, Jemen, Jordania, Liban, Nepal, Syria, Turcja, Uzbekistan) i Ameryka Południowa (Boliwia, Peru). Autor kilku wystaw indywidualnych w Bydgoszczy Warszawie i Krakowie.

Polskie grzechy

Mieczysław Franaszek od wielu już lat szuka czegoś ludzkiego w swoich monodramach. Pokazuje człowieka szukającego sensu i Boga. A to jest człowiek stykający się z Islamem, a to zafascynowany ideami franciszkańskimi. To specyficzna podróż aktora i człowieka przez odwieczne dylematy. A te fundamentalne pytania i dociekania dokonują się w świecie Internetu, facebooka czy linii lotniczych. To człowiek w epoce gadżetów elektronicznych. Miotający się. Śmieszny. Zrozpaczony. Woody Allen i Joanna d'Arc w jednym.

Już niebawem znakomity aktor zaprezentuje "Siedem grzechów głównych". Znów zatem pokaże problem z olbrzymią już tradycją, a jakby jednocześnie zapomniany i porzucony. No, kto dziś poważnie zajmuje się pychą, obżarstwem, chciwością jako grzechami, winami wobec Boga i ludzi? Grzech jako pojęcie i skala ludzkich dokonań został wykluczony z dzisiejszego języka humanistyki. Nie znaczy to bynajmniej, że jesteśmy wolni od zawiści czy wspomnianej chciwości. Przeciwnie. Nasza cywilizacja zdaje się być ufundowana na owych grzechach. Wolny rynek, czyli kapitalizm, to wszak chciwość. Polityka, to przecież pycha. Nie ma prawie żadnej reklamy, która nie eksploatowałaby pożądliwości. A dominującą ludzką potrzebą jest - więcej i więcej. Więcej seksu. Więcej forsy. Więcej spełnienia i powodzenia. Więcej władzy. Żyjemy w czasach hedonizmu z M-3 i z piętnastoletnim samochodem. To nie jest hedonizm arystokratyczny, lecz ludowy i pospolity.

W rozmowie ze mną Mieczysław Franaszek zapowiada, że tym razem zaprezentuje p o l s k i e siedem grzechów głównych. A zatem będą to nie tylko uniwersalne winy i grzechy, ale będą to skazy specyficznie p o l s k i e. Materiałem literackim na którym Franaszek buduje swoją opowieść o siedmiu grzechach głównych są dwie powieści Krzysztofa Vargi: "Tequila" i "Trociny". Należy się zatem spodziewać, że będzie to opowieść przesycona ironią i złością. To będzie opowieść o tym jak człowiek psuje i paskudzi swoje życie.

Grzech współczesny nie jest jak wspomniałem demoniczny, bowiem jest pospolity. Od kilkudziesięciu lat trwa w Europie, a szerzej mówiąc, w zachodnim świecie eksperymentowanie z grzechem. Czymże innym jest genderyzacja naszego życia? Czymże innym jest seksturystyka? Jakąż estymą cieszą się dziś - kuchnia i jedzenie.

Jedną z ciekawszych właściwości współczesnego grzeszenia jest to, że grzech dzisiejszy rzadko bywa rubaszny i radosny. Jest raczej smutny i depresyjny. Jak pokaż grzech, a właściwie całą paletę grzechów głównych bydgoski aktor? Zobaczymy.

Mieczysław Franaszek nie ujawnia szczegółów swego aktorskiego przedsięwzięcia. Trzeba to po prostu zobaczyć i przeżyć.

Krzysztof Derdowski