Rigoletto

Dramat Hugo jest fantazją na tematy historyczne ,oddaje ducha czasów i obyczajowość renesansowego dworu francuskiego króla, Franciszka I. Król, słynący z miłosnych przygód oraz jego słynny błazen, Trybulet , uwieczniany na kartach literatury i inne historyczne postaci, zostały negatywnie przedstawione przez Wiktora Hugo. Pisarz wprowadził do swego utworu akcenty antymonarchistyczne; dramat powstawał w czasie powstania republikańskiego (1832) przeciw reżimowi króla Ludwika Filipa.
Verdi interesował się sztuką Hugo, lecz cenzura obyczajowa przez kilka lat czyniła niemożliwym uzyskanie imprimatur dla libretta opery, zarzucając mu niemoralnośc  tematu. Ostatecznie Verdi i Piave dokonali zmian: dwór francuski stał się księstwem Mantui, zmienione zostały imiona bohaterów.Tytułem opery  jest imię noszone przez pokracznego książęcego błazna : włoskie słowo "rigolo" znaczy  zabawny, dziwny, ciekawy.Od chwili akceptacji libretta Verdiemu wystarczył tydzień czasu, by ukończyć partyturę. "Rigoletto" należy do najbardziej znanych utworów kompozytora, prapremierę w weneckiej "La Fenice"zakończyło 12 bisów.
"Opera natychmiast podbiła publiczność,krytyka jednak kręciła nosem na dzielo tak dziwaczne (...) .Publiczność tymczasem już podśpiewywała La donne è mobile, jak to czyni po dziś dzień od Arktyki po Antarktydę". Piotr Kamiński" 1000 i jedna opera"