Przejdź do treści

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Kościół Klarysek)

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Kościół Klarysek)

Description

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny powszechnie zwany kościołem Klarysek, to jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów Bydgoszczy. Jednonawowa gotycko-renesansowa świątynia została wzniesiona pomiędzy 1582 a 1618 rokiem.


Bydgoskie kościoły klasztorne sióstr klarysek, ojców karmelitów i bernardynów, zgodnie z powszechnie obowiązującymi w średniowieczu regułami lokowano poza ówczesnymi granicami miasta, na zewnątrz obszaru ograniczonego murami miejskimi i Brdą z jej odnogami: Młynówką i fosami zamkową i miejską.


Dopiero o.o. jezuici ze względu na szczególną swoją kontrreformacyjną misję wznieśli swój kościół, klasztor i kolegium w samym sercu bydgoskiego rynku (kościół jezuitów został rozebrany przez okupantów niemieckich w 1940 roku, a w przebudowanym kolegium jezuickim mieści się obecnie bydgoski Ratusz). W średniowieczu w chrześcijańskiej Europie głównymi centrami intelektualnymi były klasztory. Dopiero później nastąpił czas uniwersytetów. W Bydgoszczy było podobnie. Na długo przed świeckimi uczelniami klasztory męskie i żeńskie zaczęły działać i promieniować kulturą i to nie tylko religijną. W nich zakonnicy i zakonnice tworząc wspólnoty modlili się, ale także uczyli, pracowali naukowo, artystycznie, koncertowali, a nawet organizowali przedstawienia teatralne. Przy dawnej drodze Gdańskiej w miejscu (gdzie później) wzniesiono kościół Klarysek, w 1448 roku zbudowano drewniany kościół szpitalny pod wezwaniem św. Ducha. W 1522 roku postanowiono wybudować w jego miejscu świątynię ceglaną. Prace rozpoczęto w 1582 roku a zakończono w 1590 roku. Przez następne lata, do 1602 roku trwało wyposażanie kościoła. W 1615 roku kościół przekazano siostrom klaryskom zapewne z zadaniem kontynuowania misji szpitalnej, bowiem taki szpital- przytułek siostry prowadziły do końca swej obecności w tym miejscu w budynku obecnego Muzeum przy ul. Gdańskiej 4. Świątynię rozbudowano o część zachodnią dostosowując dawny kościół św. Ducha do potrzeb rozwijającego się klasztoru. W nadbudowanej zakrystii zlokalizowano otwarty do wnętrza chór dla sióstr. W 1646 roku do południowej ściany nawy dobudowano kaplicę kapłańską ufundowaną przez burmistrza bydgoskiego Wojciecha Łochowskiego. Z 1651 roku pochodzi barokowa krata oddzielająca prezbiterium od nawy.


W czasie Zaborów w XIX i XX wieku, kiedy kościół nie pełnił funkcji sakralnej kratę wykorzystano w głównej bramie Cmentarza Starofarnego, dzisiaj najstarszej bydgoskiej nekropolii przy ul. Grunwaldzkiej. Krata powróciła po wojnie do kościoła, a dla zrekonstruowanej w 1991 roku bramy cmentarnej wykonano kopię kraty z kościoła klarysek. W I połowie XVII wieku do południowo-zachodniego narożnika kościoła dobudowano wieżę nakrytą barokowym hełmem, z której codziennie rozbrzmiewa hejnał skomponowany przez bydgoskiego kompozytora Konrada Pałubickiego. Siostry klaryski funkcjonowały tu do kasaty klasztoru przez króla pruskiego w 1835 roku, po czym ostanie bydgoskie siostry przeniesiono do Gniezna.


Także kościół przestał pełnić funkcje sakralne. Ołtarz boczny przeniesiono do Osielska, a ołtarz główny przekazano do Sypniewa, z którego powrócił dopiero w 1955 roku. Po kasacie w kościele lokowano mało godne funkcje m.in. magazyny, Wagę Miejską, Zakład Oczyszczania Ulic i Latryn, wreszcie remizę strażacką, ze stajnią. Jednak pod koniec XIX wieku kościół choć częściowo doczekał się bardziej godnej funkcji. Stał się zalążkiem organizacyjnym pierwszego muzeum bydgoskiego. Towarzystwo Historyczne Obwodu Nadnoteckiego w 1888 roku na tzw. chórze panieńskim, kiedy indziej zwanym skarbczykiem zorganizowało składnicę pozyskiwanych i eksponowanych muzealiów regionalnych.


Po odzyskaniu niepodległości przywrócono świątyni funkcję sakralną, lecz już nie jako kościół klasztorny, lecz jako kościół szkolny. Wówczas, w 1922 roku kamieniarz Jakub Job wykonał obecny neorenesansowy portal według projektu poznańskiego architekta Stefana Cybichowskiego. We wnętrzu, które pozostało klasztornie powściągliwe w doborze elementów wystroju, na uwagę zasługuje przede wszystkim polichromowany, kasetonowy strop z XVII-XVIII wieku, obraz św. Stanisława Kostki autorstwa Leona. Wyczółkowskiego, manierystyczna alabastrowa płaskorzeźba z 1595 roku), XVII/XVIII-wieczne kraty barokowe.


do góry

beWir verwenden Cookies, um die Nutzung unserer Dienste zu erleichtern. Wenn Sie keine Cookies auf Ihrer Festplatte haben möchten, ändern Sie die Einstellungen Ihres Browsers.

Ich verstehe